Јувенилен хроничен артритис е воспаление на зглобовите што ги погодува децата и помладите луѓе од различна возраст и двата пола.
ШТО Е АРТРИТИС?
Артритисот е воспаление на зглоб кој се карактеризира со оток, топлина, болка и, следствено, намален опсег на движења. Тоа може да биде краткотрајно и да трае од неколку недели до неколку месеци или години. Најчеста форма на артритис што ги погодува децата е јувенилен хроничен артритис.
Болеста може да започне на различни начини, па во зависност од тоа како започнува, разликуваме три форми на јувенилен хроничен артритис.
- Системска форма
- Полиартикуларна форма
- Олигоартикуларна форма
ОЛИГОАРТИКУЛАРНА ФОРМА
Во случај на олигоартикуларна форма, зафатени се најмногу четири зглобови. Понекогаш се јавува само на еден зглоб, најчесто на коленото. Прогнозата на оваа форма на јувенилен артритис е релативно добра, а функцијата на зглобовите е во голема мера зачувана, иако одреден број пациенти може да развијат иридоциклитис, кој често се повторува и резултира со катаракта или глауком, а може да предизвика и губење на видот. Кај носителите на антиген HLA-B27 кои страдаат од оваа форма на јувенилен артритис, често се јавуваат сакроилиитис и кокситис. Кај нив оваа форма на болеста често се развива во форма на спондилартропатија слична на анкилозен спондилитис. Почесто се заболени момчињата, а оваа форма зафаќа околу 50% од вкупниот број на пациенти.
ПОЛИАРТИКУЛАРНА ФОРМА
Полиартикуларната форма на јувенилен хроничен артритис започнува постепено и наликува на ревматоиден артритис кај возрасните. Разликата е во тоа што се зафатени и дисталните интерфалангеални зглобови на рацете, темпоро-мандибуларните зглобови и интервертебралните зглобови на цервикалниот ‘рбет. Тубуларните коски заостануваат во растот, така што децата со полиартикуларна форма обично имаат помала висина на телото и пократки прсти. Девојките се разболуваат почесто и се зафатени 5 или повеќе зглобови. Ретко, вкочанетоста и анкилозата на темпоромандибуларниот зглоб мора да се третираат хируршки. Артритисот на интервертебралните зглобови на ‘рбетот предизвикува намалена подвижност, како и болка. Текот на болеста е речиси ист како кај возрасен ревматоиден артритис, а оваа форма зафаќа околу 40% од вкупниот број на пациенти.
СИСТЕМСКА ФОРМА
Системската форма започнува со покачена телесна температура (над 38 C), која е придружена со црвеникав осип на кожата, зголемување на лимфните јазли, црниот дроб и слезината. Преовладува општа слабост, пациентот брзо губи тежина и се јавува мускулна хипотрофија. Болките во мускулите и зглобовите се изразени, артритисот често зафаќа неколку зглобови. Артритисот може да биде минлив, но во 50% од случаите може да се претвори во потежок прогресивен артритис. Понекогаш може да се развие ексудативно воспаление на ребрата и перикардот. Овие фази и состојби на болеста се временски ограничени, може да се повторат, но не го загрозуваат животот на децата. Најголема опасност е развојот на прогресивен полиартритис. Околу 10% од сите пациенти се погодени од системската форма на јувенилен хроничен артритис.
Воспалителниот карактер на јувенилниот хроничен артритис се потврдува со соодветни лабораториски тестови, а тестовите за ревматоидни фактори обично се негативни.
ТРЕТМАН
Третманот вклучува употреба на лекови, слични на ревматоидниот артритис, често нестероидни антиинфламаторни лекови како што е ибупрофен. Суштински елемент во третманот е физикална терапија, која вклучува процедури за намалување на воспалителниот процес во зглобовите и мускулите, како и медицинска гимнастика за да се постигне соодветна подвижност на зглобовите.
Бидејќи се работи за деца чиј скелет сè уште не е целосно созреан, терапијата со ултразвук е контраиндицирана и не треба да се користи. Криотерапијата може да се примени локално во воспалителни ситуации.
