Физиологија на заздравувањето на изгорениците
Заздравувањето на изгорениците е физиолошки процес кој вклучува три последователни фази: воспаление, пролиферација (гранулационо ткиво и реепителизација) и ремоделирање. За време на воспалителната фаза, телото иницира одговор за чистење на раната и регрутирање на имуни клетки и фактори на раст. Пролиферативната фаза вклучува формирање на ново ткиво, вклучувајќи крвни садови и нови клетки на кожата кои мигрираат за да ја покријат раната. Конечно, фазата на ремоделирање го реорганизира новото ткиво, што може да резултира со лузни и може да потрае со месеци или години за да се заврши.
Фаза на воспаление (инфламација)
Цел: Да се исчисти раната со отстранување на мртвото ткиво и остатоците и да се започне процесот на заздравување.
Процес: Имунолошките клетки, како што се белите крвни клетки и макрофагите, се регрутираат на местото на изгореницата. Се ослободуваат воспалителни медијатори, сигнализирајќи ја потребата за раст на ново ткиво.
Клучни карактеристики: Оваа фаза, вклучува зголемена васкуларна пропустливост и вазодилатација, што доведува до едем (оток) на местото на раната.
Фаза на пролиферација
Цел: Да се обнови оштетеното ткиво и да се врати бариерната функција на кожата.
Процес: Формирање на гранулационо ткиво: Фибробластите произведуваат колаген, формирајќи нова екстрацелуларна матрица која делува како рамка за ново ткиво.
Ангиогенеза: Се формираат нови крвни садови за да го снабдуваат местото со кислород и хранливи материи.
Формирање на гранулационо ткиво: Фибробластите влегуваат во раната и синтетизираат нова екстрацелуларна матрица од колаген за да создадат структурна скела.
Собирање на раната: Миофибробластите, специјализиран вид фибробласт, се контрахираат за да ги спојат рабовите на раната.
Реепителизација: Епителните клетки, или кератиноцити се размножуваат и мигрираат низ раната за да ја обноват заштитната бариера на кожата.
Временски период: Оваа фаза може да започне уште неколку часа по изгореница со делумна дебелина
Фаза на ремоделирање
Цел: Да се реорганизира и зајакне новото ткиво.
Процес: Новото сврзно ткиво се реорганизира и ремоделира, што доведува до формирање на лузно ткиво.
Реорганизација на колаген: Првично поставени несоодветно, колагенските влакна се преместуваат и се вкрстуваат по линиите на затегнување, зголемувајќи ја цврстината на истегнување на новото ткиво.
Созревање на лузна: Новото лузно ткиво преминува од црвен, издигнат изглед во порамна, побледа и пофлексибилна состојба. Кај подлабоките изгореници, ова може да резултира со задебелено, помалку еластично лузно ткиво.
Времетраење: Оваа фаза може да биде долга, да трае со месеци или дури години по првичната повреда. Резултирачкото лузно ткиво е често подебело и помалку еластично од оригиналната кожа.
Фактори кои влијаат на заздравувањето на изгорениците
Успехот и брзината на заздравувањето на изгорениците се под влијание на неколку фактори, вклучувајќи:
- Длабочина и големина на изгорениците: Подлабоките и поголемите изгореници се посложени за заздравување.
- Инфекција: Губењето на заштитната бариера на кожата ја прави раната ранлива на инвазија од микроорганизми, што може да доведе до инфекција.
- Здравје на пациентот: Целокупното здравје на поединецот, возраста и нутритивниот статус играат значајна улога.
- Метаболички и ендокрини фактори: Тешките изгореници предизвикуваат комплексен метаболички одговор што вклучува ослободување на кортизол и катехоламини, што може да влијае на имунолошкиот систем и целокупното заздравување.
References
- Bhansali, C., Gandhi, G., Sahastrabudhe, P. and Panse, N. (2017), ‘Epidemiological study of burn injuries and its mortality risk factors in a tertiary care hospital’, Indian Journal of Burns 25(1), 62.
- Hidayat, T., Noer, M. and Saputro, I. (2014), ‘Five Years Retrospecctive Study of Burns in DR Soetomo General Hospital Surabaya’, Folia Medica Indonesiana 50(2), 123–130.
- Singh, D., Nag, M. K. and Patel, S. (2013), ‘Treatment Strategies in Burn Wound: An Overview Treatment Strategies in Burn Wounds’, Research J. Pharmacology and Pharmacodynamics 5(6), 341–352.
- Noe, M. A., & Marjoribanks, M. P. (2009). Classification of burns. Journal of Burn Care & Research, 30(5), 625-631.
- Gaunt, M. W. (2007). Burns: Classification, pathophysiology, and treatment. World Journal of Surgery, 31(8), 1693-1702.
- Warden, W. J. (2006). Burns: Pathophysiology, classification, and treatment. Annals of Plastic Surgery, 57(5), 551-559.
- Morgan, R. E., & Noe, M. A. (2010). Burn wound healing: A review of the literature. Journal of Burn Care & Research, 31(3), 433-444.
