Процес на рехабилитација кај „Bankart“ Лезија
Вовед
Кај овој вид на повреда доаѓа до оштетување во антероинфериорниот дел на Glenoid Labrum ( дел од рамениот зглоб ). Оваа повреда најчесто настанува после антериорна дислокација на рамениот зглоб, повторена сублуксација со што доаѓа до оштетување на мекоткивната структура околу прстенот на Glenoid Labrum. Исто така може да предизвика оштетување помеѓу лабрумот и капсулата на зглобот. Оваа повреда најчесто се случува кај одбојкари, тенисери и ракометари односно спортови каде што имаме подигнување на раката над глава.
Патологија
Банкарт лезијата се случува кога хумерусот е притиснат спрема лабрумот , како што се случува при антериорна дислокација или сублуксација на рамениот зглоб. Постојат два типа на лезија:
· Мека Банкарт лезија – лабрумот се кине од гленоид и вклучено е само мекото ткиво.
· Коскена Банкарт лезија – лабрумот се кине и се случува фрактура на коскениот гленоид или мало откршување. Ова доведува до значителна загуба на коскено ткиво кај гленоидот што може да доведе до хронична нестабилност.
Етиологија
Антериорна нестабилност на рамото е најчест трауматски тип на нестабилност кај рамениот зглоб. Трауматски дислокации на рамениот зглоб се случуваат во спортови каде што има директен контакт и судир. Абнормално движење на главата на хумерусот за време на дислокација создава прекумерен товар на лабрумот што доведува до истегнување на лигаментозните структури и до кинење односно одвојување на лабрумот.
Симптоми / Карактеристики
Банкарт лезија најчесто се случува поради антериорна или предна дислокација во рамен зглоб. Сето тоа е пропратено со болка во рамениот зглоб и симптоми на општа нестабилност во рамото. Скоро сите лезии во рамениот зглоб имаат слични или исти симптоми како на пример: SLAP лезија, Perthes лезија, повреди на ротаторна манжетна итн.
Дијагностички процедури
· Рендген процедура со цел да се видат сите коскени дефекти и фрактури поврзани со горенаведените лезии.
· Магнетна Резонанца – метода за точно дијагностицирање на повреди на меки ткива, како што се повреди на гленоидниот лабрум и капсуло-лигаментарните структури. Овозможува детална анализа на структурите со цел точна дијагноза.
Третман
Очекувањата на пациентот , неговата инволвираност во спорт и возраста се клучен фактор во изборот на проценка за третман на ваков вид повреда. Кај младите лица кои спортуваат хируршката интервенција е препорачана. Банкарт лезијата се санира така што делот на лабрумот се припојува кон работ на гленоидот со помош на шиење. Кај повреди каде што нема знаци на нестабилност во рамото, не е зафатена мекоткивна структура и лица кои не спортуваат не се препорачува операција.
Операцијата може да биде артроскопска, целосен хируршки зафат или да не се оперира односно да се лекува конзервативно.
Физикална терапија и Рехабилитација
Кај артроскопска операција имаме брзо враќање на мускулната сила поради помала инвазивност во зафатот, што пак овозможува побрзо закрепнување на мускулите околу рамениот зглоб. Сепак целосниот хируршки зафат има ниска стапка на рецидив, односно шансите за повторна дислокација после ваков тип на операција се значително помали за разлика од арстроскопскиот пристап. Иако отворениот тип на операција бара подолго време на закрепнување сепак дава поодржливи резултати на долг рок.
Цели на рехабилитациската програма се:
· Максимизирање на динамичка стабилност – ова се однесува на подобрување на стабилност на рамото со претходно зајакнување на мускулите кои се околу рамениот зглоб.
· Позиционирање на лопатката – правилно позиционирање со цел да се подобри стабилноста на рамото.
· Проприоцепција и невромускулна контрола
Специфични вежби за лабрумот не постојат. Главната цел на физикалната терапија е вежби за зајакнување на големите мускули кои се наоѓаат околу рамениот зглоб и треба да му дадат сигурност при сите движења. Рехабилитациската програма е поделена во 4 фази:
– I фаза – од 1-6 недели
Се започнува со имобилизација со појас и во оваа фаза имаме ограничен опсег на движење во рамениот зглоб. Се дозволува движење абдукција до 20 степени и внатрешна ротација до 40 степени. Имобилизација во надворешна ротација го намалува ризикот од повторна дислокација. По 14 дена се започнува со пасивни движења во зона без болка. Вежбите за зајакнување започнуваат како изометриски контракции со цел да се вклулат мускулите околу ротаторната манжетна.
– II фаза – 6-12 недели
Започнуваме со прогресивни пасивни вежби при што постепено се зголемува опсегот на движење без активно учество на пациентот. Потоа се преминува на активно потпомогнати вежби каде што пациентот зема активно учество во вежбите. Вежби за зајакнување на мускули на ротаторна манжетна со помош на ластици и тегови со мала тежина. Затворени и отворени синџирни вежби.
– III фаза – 12 недели до 4 месеци
Целта во оваа фаза е зајакнување на мускулите на рамото , особено кај предна нестабилност на рамото.
– IV фаза – 4-6 месеци
Извршување на секојдневни активности во полн опсег на движење во рамен зглоб. Се нагласува постепено зголемување на отпор при извршување на динамички вежби.
Крајната цел е враќање на нормалната функција.
